ڕێڤهبهریا كاروبارێن زانستى ڕاستهوخۆ لژێر سهرپهرشتیا هاریكارێ سهرۆكێ زانكۆیا زاخۆ بۆ كاروبارێن زانستى و خواندنا بلند دهێته برێڤهبرن، خالا سهرهكى یا ئهڤێ ڕێڤهبهریێ دویڤچوون و پێشڤهبرنا زانستى و بكارهینانا وێ بۆ پێشڤهبرنا زانكۆیێ یه. ههروهسا ئهڤ ڕێڤهبهریه كاردكهت بۆ بنیاتنانا زانستهكێ بهێز ل ههمى فهكۆلتى و كۆلیژان، ئارمانجا ئهڤێ ڕێڤهبهریێ دانانا پلانێن پاشهرۆژێ یه لدویڤ ئهزموون و زانستێ نوى.
بهرێ بنیاتێ زانكۆیا زاخۆ بۆ سالا (٢٠٠٥) دزڤريت، ئهڤ یهكه د چوارچووڤهیێ دیتن و نێرینێن ههر ئێك ژ بهرێز (مهسعود بارزانى) سهرۆكێ ههرێما كوردستانێ و بهرێز (نێچیرڤان بارزانى) سهرۆكێ حكومهتا ههرێما كوردستانێدا بوون، لدهستپێكێ بریارا دانانا بهرێ بنیاتێ كۆلیژا پهروهردێ و كۆلیژا بازرگانى دان، ههژییه بێژین ئهڤ بریاره د (كۆمبوونا پێنجێ یا وهزارهتێ) هاتهدان، كو ل ئهوى دهمى زانكۆیا زاخۆ ب شێوهیهكێ فهرمى پشكهك ژ زانكۆیا دهۆك بوو.
ل ڕێكهڤتى (٨/٧/٢٠١٠) د ڕوینشتنا پێنجێ یا ئهنجومهنێ وهزیراندا بریارا فهرمى یا ئاڤاكرنا زانكۆیا زاخۆ ژ لایێ سهرۆكێ جڤاتا وهزیران یا حكومهتا ههرێما كوردستانێ هاتهدان، پێكهاتێ زانكۆیا زاخۆ بۆ سالا خواندنێ (٢٠١٦-٢٠١٧) ب ئهڤى ڕهنگێ لخوارێ دیاركرى بوو:
١ـ كۆلیژا زانست/ شهش پشكێن خواندنێ
٢ـ كۆلیژا زانستێن مرۆڤایهتى/ شهش پشكێن خواندنێ
٣ـ كۆلیژا پهروهرده/ چوار پشكێن خواندنێ
٤ـ كۆلیژا كارگێرى و ئابۆرى/ سێ پشكێن خواندنێ
٥ـ كۆلیژا ئهندازیارى/ دوو پشكێن خواندنێ
٦ـ كۆلیژا پهروهردا بنیات/ پێنج پشكێن خواندنێ
زانكۆیا زاخۆ پرۆگرامهك زانستى و ئهكادیمى بۆ بلندكرنا ئاستێ زانستى لدویڤ بنهما و ستانداردێن نیڤدهولهتى و ب كۆالێتیهكا ههرهباش ئامادهكرییه، بۆ نموونه چهندین قۆتابى ب مهبهستا خواندنێ شاندینه دهرڤهیى وهلاتى ژبۆ هندێ كو باوهرنامهیێن باش بدهستخوهڤهبینن و خزمهتا كوردستانێ بكهن. ل زانكۆیا زاخۆ باوهرنامهیێن (بكالۆریوس، ماستهر و دكتۆرایێ) دهێنهدان، بۆ زانینا زانیاریێن زێدهتر سهرهدانا مالپهرێ فهرمیێ زانكۆیا زاخۆ بكهن.